HỒI KÝ VƯỢT BIÊN

BÀI 5: TRÊN SÔNG TỪ CẦN THƠ XUỐNG CÀ MAU

Bài và hình: TRINH HAO TAM

Ở bến xe Cần Thơ 24 người chúng tôi chia ra nhiều nhóm nhỏ, chờ đợi ông Hai ra đưa xuống ghe nhỏ thì vợ Thời bạn tôi ra thăm, cho biết tình hình là tới giờ này dầu chạy ghe lớn ông Hai mua vẫn chưa đủ, các đồ cần thiết đi biển, nước, lương thực vẫn chưa đem xuống ghe lớn được. Cánh Trà Vinh gồm gia đình em gái tôi 3 người, hai thằng con chị tôi khoảng 12, 14 tuổi, 2 thằng cháu con của người chị cô cậu tên Hải và Thanh, gia đình ông Lý Trụ 3 người và thằng Sáu Mập khoảng 20 tuổi đã qua Cần Thơ chiều hôm trước, đêm rồi ngủ dưới ghe ở bến Ninh Kiều. Coi như đầy đủ hết chỉ còn gia đình Thời và Son ở Cần Thơ sẽ đi xuồng đuôi tôm theo khi gần tới sông Ông Đốc mới nhập vào.

Nửa giờ sau khi vợ Thời đi thì ông Hai lơn tơn đi ra với thằng con út tên Hùng khoảng 12 tuổi trong một bộ đồ Pyrama màu cháo lòng dính đầy dầu sơn. Ông Hai gặp bọn tôi giả vờ tay bắt mặt mừng nói lớn “Bộ đón xe đi Sài Gòn hả?”. Sau đó ông Hai và thằng con đón xe lôi từng 2, 3 người bọn tôi lên một chiếc đi xuống bến Ninh Kiều. Những người này sẽ phân phối xuống 2 ghe sông của chúng tôi là ghe Long Xuyên và một chiếc của ông Hai do thằng em trai tôi đi chuyến trước để lại. Hai ghe này mỗi ghe dài khoảng 11 mét có mui che kín từ mũi ra đến lái, ghe Long Xuyên gắn máy Yanmar 2 block còn ghe kia gắn máy F10. Loại ghe này dùng để chở trái cây, nông sản rất thông dụng ở Miền Tây.

Tôi không muốn xuống ghe sớm vì 3 đứa nhỏ 2, 4 và 6 tuổi nằm dưới ghe tù túng, tôi ghé thăm một người chú thứ Năm ở hàng cây bả đậu đường Nguyễn An Ninh. Trong các cô chú tôi ông này nghèo nhất, tôi gởi tiền cho ông và dẫn 2 đứa lớn đi ăn chiều trong khi vợ tôi và con gái 2 tuổi nằm ngủ ở nhà chú tôi. Chúng tôi ra trước rạp hát Minh Châu gần đó ăn hủ tiếu bò viên, hai đứa con tôi rất thích vì được đi chơi xa nhà và ăn uống món ngon vật lạ, chúng nó tưởng là đi du lịch. Nhìn chúng vô tư ăn uống đâu biết những ngày sắp đến nguy nan bất trắc, trong lòng tôi tan nát không cùng! Ba vì thương con mong tìm tương lai cho con nên mới ra đi, nếu có bề gì xin đừng trách ba tội nghiệp!

Tối chúng tôi tự động xuống bến Ninh Kiều có thằng Hùng chờ sẵn trên bến và nó dẫn xuống xuồng đuôi tôm để đưa ra ghe đậu giữa sông vì gần bờ thì ghe xuồng đã đậu chật hết. Những xuồng đuôi tôm hay chèo tay này là đưa mướn trả tiền mỗi người chỉ 50 hay 100 đồng cũ VNCH. Gia đình tôi xuống ghe Long Xuyên thì gặp em gái tôi cùng chồng và con gái nhỏ tên Kim Chi 2 tuổi. Hai cháu kêu tôi bằng cậu ruột đưa tôi lá thư của ba tôi viết gởi gấm tụi nó đi với tôi. Hai đứa này cùng gia đình chị tôi vượt biên bị bắt ở Cà Mau, tôi tưởng tụi nó còn ở tù chưa được thả nên không có trong danh sách đi chuyến này. Sau này tôi phải đưa cho ông Lê Xâu 5 lượng vàng vì thêm người.

Xuống ghe nói chuyện một chút thì nghe tiếng xào xạt dường như có một xuồng chèo cập vào ghe tôi. Môt bộ đội mặc đồ lính xanh đi vào ghe, tôi xanh mặt tưởng là số con rệp đã tới! Không biết ai báo ra sao mà chuyến vượt biên bị phát hiện! Điệu này là tan tành theo mây khói hết, vào tù là kể chắc! Anh chàng bộ đội giọng miền Bắc hỏi “Anh nào là anh Tâm?” tôi càng tê tái và anh ta tự giới thiệu là rể ông Hai tên là Niên. Tôi nhớ lại có nghe ông Hai nói là có thằng rể bộ đội phục viên (giải ngũ) vì con gái ông tập kết ra Bắc nay đã về lại Cà Mau, anh này sẽ phụ trách môt số công việc cho ông Hai. Tôi mừng quá, chuyến đi của mình chưa đến nỗi nào!

Niên nói anh Tâm đã xuống như vậy là đủ người rồi, chúng ta không ở đây được nữa mà phải lui ghe vào miệt trong Cái Răng vắng vẻ hơn và gần “con cá mập” tức là ghe lớn. Anh ta cũng cho hay là ghe thứ hai đậu gần đây chở gia đình Lê Xâu, gia đình Chu, Tổ tức là cánh Sài Gòn xuống sáng nay cũng đã đi về Cái Răng do anh Tư Phúc lái. Còn ghe này anh lái có thằng Hùng  theo phụ. Niên có thuật lại là khi ghe Tư Phúc đậu gần đây, do lên xuống người lạ có dáng dấp Sài Gòn nên ghe đậu bên cạnh có người ra dòm ngó nên anh Tư Phúc kêu đi sớm.

Gần một giờ sau thì ghe chúng tôi tới Cái Răng cũng nằm trên sông Cần Thơ, một vùng ngoại ô phía Tây của thành phố lớn Cần Thơ. Ghe tôi đi lui vào một rạch trong vườn dừa thì gặp ghe lớn Cá Mập pha đèn sáng và ghe Tư Phúc với nhóm Lê Xâu cũng đậu gần đó. Đêm đó bà Hai nấu cháo gà và anh em nhậu đến khuya. Khi ngà ngà say chúng tôi có rủ ông Hai theo, ông Hai có vẻ sợ không dám nhưng bà Hai thì muốn đi.

Ngày 1-12-1978

Ba giờ sáng tôi bị đánh thức vì những tiếng la oai oái trên sông của các bà nhà quê đi chợ buôn bán sớm ngồi trên những chiếc xuồng được kéo bởi một ghe gắn máy đuôi tôm. Đoàn xuồng này bị nước chảy xiết cuốn trôi và vướng vào một đáy cá khiến ghe mắc kẹt không đi được. Ghe lớn và ghe Tư Phúc cũng bị tuột neo trôi đi và vướng vào một đáy cá khác. Chúng tôi chỉ hay được khi anh chủ đáy cá ra bắt bồi thường vì rách lưới, Đang hì hục để tháo gỡ lưới mắc dưới chân vịt thì hai ghe đuôi tôm của Thời và Son từ Cần Thơ đi ngang qua và cho hay tụi nó đi trước và sẽ chờ ở chợ tỉnh Vị Thanh. Sợ trời sáng thấy trên ghe đông người các nhà xung quanh có thể nghi ngờ nên ghe Long Xuyên tụi tôi đi trước. Đi chưa tới cầu Cái Răng thì máy Yanmar 2 block hục hặc một lúc rồi ngừng nổ, xem lại thì nó hết dầu! Sau khi lấy dầu ra đổ, nó cũng không chịu nổ, bộ đội Niên rể ông Hai quay muốn chết mà máy vẫn ì ra không chịu nổ, có lẽ vì không khí lọt vào đường dẫn dầu. Thằng Lâm con ông Hai lái Cá Mập sau khi gỡ lưới xong đi tới thấy vậy nhảy qua, nó biết ý máy này nên “xả gió” sửa một lát thì máy nổ. Sau đó chúng tôi tiếp tục đi, Cá Mập chạy trước nhưng cách xa vài trăm thước để cho người ta khỏi nghi ngờ nhưng giữ khoảng cách làm sao cho chiếc này thấy chiếc kia. Ngang qua chợ Vị Thanh lúc 10 giờ cũng không thấy ghe anh Tư Phúc đã đi trước khi ghe tôi châm dầu và sửa máy. Cũng không thấy 2 ghe đuôi tôm của Thời và Son.

Đêm qua xem lại cái đèn pin không cháy sáng nên vài người chúng tôi lên chợ Vị Thanh mua pin đèn và mua đồ ăn sáng. Đây là lần đầu tiên tôi biết chợ Vị Thanh, dù là tỉnh  nhưng chợ nhỏ như chợ quận, ngày trước tôi có người bạn làm Trưởng Ty Công Chánh ở đây. Khi xuống nhận nhiệm sở anh ta không biết tình hình an ninh ở đây xôi đậu nên lái xe Honda xuống, may mắn là không bị VC bắt dọc đường!

Khi đến chợ Bảy Ngàn thì gặp ghe của Thời và Son, gắn máy Kohler 7 mã lực kéo theo một xuồng nhỏ không máy. Thằng Sáu Mập đội nón lá ngồi một mình trên chiếc xuồng nhỏ đó trông rất tức cười, dân quê đâu có người nào mập và dáng dấp thành thị như nó, ngồi cứng đơ vì sợ xuồng chìm!

Để tiết kiệm xăng vì lúc đó “xăng dầu là mặt hàng chiến lược” nhà nước quản lý, mua rất khó, ghe Long Xuyên tôi phải kéo thêm hai ghe nhỏ của Thời và Son, Sáu Mập. Trong lúc kéo 2 xuồng thì có rất nhiều ghe chèo thấy vậy tưởng là kéo mướn nên la lên “Kéo tôi với, kéo tôi với”. Phải chi không vượt biên có lẽ tôi cũng kéo dùm, đằng này mình lo việc lớn không muốn dính dáng lôi thôi nên tôi nói “máy cũ kéo nhiều chạy không nỗi” để mà từ chối.

Chạy một lúc ngang một xóm nhà cạnh bờ sông, trên cây cầu nhỏ bắc xuống sông có hai công an áo vàng mang súng đứng ngoắc đoàn ghe chúng tôi vô. Tôi nghĩ rồi rồi, chắc tại thằng Sáu Mập lộ liễu quá nên mới bị phát hiện. Họ mang súng chạy luôn sợ không xong, nên chúng tôi phải ngừng lại tấp vào. Bộ đội Niên lên nói chuyện thì hai công an cho biết muốn có giang đến Vĩnh Thuận. Niên kéo chiếc xuồng Sáu Mập ngồi cho hai công an lên ngồi chung vì không muốn họ vô hai ghe chúng tôi thì lộ hết. Niên là bộ đội miền Bắc nên hai công an không nghi ngờ gì! Sáu Mập ngồi đối diện với hai công an, nhìn thật căng thẳng buồn cười.

Khoảng hơn 6 giờ chiều đoàn ghe tới Vĩnh Thuận, hai công an đã lên bờ  trước đó, chúng tôi tìm một khúc sông vắng vẻ đậu lại. Ghe biển Cá Mập và ghe Tư Phúc cũng đậu bên cạnh, có nghĩa là cả đoàn hội ngộ trên khúc sông vắng vẻ không xóm nhà này, hai bên bờ là ruộng hoang lau sậy, lục bình trôi ngập đầy sông.

Tôi nhảy xuống sông tắm, dòng nước trong lành mát rượi, tôi nghĩ đây có lẽ là lần tắm sông cuối cùng trên dòng sông quê hương thân yêu. Cơm nước xong, con trăng thượng tuần chữ C treo trên cao cũng là lúc các đàn muỗi nhào ra tấn công tới tấp. Đám con nít đã vô mùng ngủ, trời nóng quá, ghe chật chội nên chúng tôi tụ họp trên ghe biển lớn pha cà phê uống. Cà phê thơm thật ngon khiến tôi nhớ lại những ly cà phê Sài Gòn, giờ đã xa rồi, chỉ cách 300 cây số thôi nhưng tôi thấy xa vời vợi. Ôi Sài Gòn vĩnh biệt, bao giờ mới trở lại!