Ký Sự Du Lịch Paris
Bài 3
TỪ CÔNG TRƯỜNG CONCORDE ĐẾN KHẢI HOÀN MÔN
Bài và ảnh: TRỊNH HẢO TÂM
Trên xe buýt từ Đức sang, buổi sáng sớm đã đi xem nhà thờ
Thánh Tâm trên đồi Montmartre, quảng trường La Bastille với kinh đào Saint
Martin được đào do lệnh của Napoléon để lấy nước cho thành phố. Sau đó hướng
dẫn viên Mark cho xe chạy ngang qua nhà ga Lyon kế đến qua cầu bắc ngang sông Seine rồi chạy dọc theo bờ sông trong khu Saint Germain.
Nơi đây nhìn thấy nhà thờ Đức Bà Notre Dame de Paris mà tôi sẽ đề cập đến trong
tua du ngoạn đi bộ tối nay.
CÔNG TRƯỜNG CONCORDE
Xe tiếp tục chạy dọc theo sông Seine
và qua cầu để tới công trường Concorde (Place de la Concorde). Công trường rộng
lớn hình chữ nhật, giữa có ngọn tháp đá của Ai Cập gọi là tháp Obelisk và hai
phông tên phun nước nằm bên cạnh. Xe cộ lưu thông vòng quanh khu đất lát đá
rộng lớn đặt 3 vật thể này. Buổi trưa công trường vắng xe cộ nhưng cũng có vài
chiếc xe buýt chở du khách đã có mặt tại đây. Phía Nam
công trường là dòng sông Seine với một cây cầu
rộng bắc ngang, phía Đông là vườn hoa Tuileries với rừng cây mùa Xuân đang trổ
lộc xanh tươi thấp thoáng nhiều tượng đá cổ. Phía Tây công trường bắt đầu đại
lộ Champs Élysées rộng lớn với hai hàng cây xanh dẫn đến cổng đài kỷ niệm Khải
Hoàn Môn. Phía Bắc công trường là 2 tòa nhà xưa bằng đá như một kiến trúc song
đôi, tòa nhà bên trái là khách sạn Crillon và tòa đại sứ Hoa Kỳ nằm phía sau
đó. Tòa nhà đá bên trái là Bộ Hải Quân Pháp.
Công trường Concorde được thiết kế bởi Ange-Jacques Gabriel
và được xây dựng năm 1755 trên nơi ngày xưa là một hồ nước hình bát giác. Công
trường khởi đầu có tên là Place Louis XV nhằm vinh danh nhà vua đang cai trị.
Trong Cách Mạng Pháp 1789 tượng nhà vua bị giật xuống và công trường được đổi
tên thành công trường Cách Mạng (Place de la Révolution) và trở thành pháp
trường chém đầu rất nhiều người quyền thế thời ấy. Máy chém được đặt giữa công
trường và nhân vật cao nhất bị tử hình là vua Louis XVI vào ngày 21-1-1793
trước sự chứng kiến reo hò của dân chúng. Kế đến chịu xử trảm là hoàng hậu
Marie Antoinette và nhiều nhân vật khác nữa, trong vòng một tháng vào mùa Hè
1794 đã có tới 1,300 người bị chém đầu tại công trường này. Một năm sau khí thế
cách mạng tan dần, máy chém được mang ra khỏi công trường. Để hòa giải dân tộc
công trường được đổi tên thành công trường Concorde (Hoà Hảo) vào năm 1795.
Trong thế kỷ 19 công trường đã đổi tên nhiều lần nhưng cuối cùng vẫn giữ tên
Concorde.
Ngọn tháp Obelisk bằng đá hoa cương đỏ cao 23 mét (75 ft) ở
giữa công trường có niên đại 3,300 năm được phó vương Ai Cập tên Mehemet Ali
tặng cho nước Pháp năm 1831. Ngọn tháp nguyên thủy được đặt trước cổng vào đền Luxor ở Ai Cập được dùng
như đồng hồ do bóng cây tháp in xuống mặt đất khi mặt trời di chuyển. Phó vương
Ai Cập tặng Pháp 2 cây tháp nhưng vì qúa nặng nên chỉ chở về Pháp được một, đến
Paris vào cuối năm 1833, 3 năm sau vua Louis Philippe cho đặt giữa công trường
Concorde ngay nơi thời cách mạng đặt cỗ máy chém và người ta xây thêm 2 bồn
phun nước ở hướng Bắc và Nam
cạnh cây tháp đá. Tháp còn lại ở Ai Cập vào thập niên 1990 Tổng Thống Francois
Mitterand tặng trở lại cho nước Ai Cập. Năm 1998 Pháp cho gắn một cái nón hình
kim tự tháp bằng vàng lá trên chóp ngọn tháp vì phần chóp này bị mất đâu vào
thế kỷ thứ 6 trước Thiên Chúa. Rạng sáng ngày 1-12-1993 tổ chức chống bịnh Aids
đã thực hiện một hành động bất ngờ là bao ngọn tháp bằng một bao cao su ngừa
bịnh (condom) màu hồng to lớn.
Ngay phía Bắc quảng trường trên đường Royale chúng ta sẽ gặp
ngôi đền thờ với kìến trúc đá đen cổ kính như đền thờ Hy Lạp hoàn tất 1808.
Napoléon dùng đền thờ để vinh danh quân đội Pháp của ông nhưng sau khi ông thất
trận, đền thờ trở thành nhà thờ Thánh Marie Madeleine thuộc giáo hội Công giáo.
ĐẠI LỘ CHAMPS ÉLYSÉES
Công trường Concorde là đầu phía Đông của đại lộ Champs
Élysées (Avenue des Champs-Élysées) nên rời công trường là xe chúng tôi đi vào
đại lộ Champs Élysées. Dọc theo đại lộ Champs Élysées là khu thương mại giải
trí sang trọng và danh tiếng nhất Paris với những rạp chiếu bóng, quán cà phê,
những cửa hàng thời trang nổi tiếng cũng là nơi mà giá bất động sản rất đắt có
thể giá thuê lên đến 1.5 triệu USD một năm cho một cửa hàng rộng 1,000 feet
vuông (92.9 mét vuông). Đại lộ nằm theo hướng Tây Bắc - Đông Nam dài 2 km (1.25
mile) nằm trong địa phận Quận 8, đầu phía Đông như chúng ta đã biết là Công
trường Concorde và đầu phía Tây là Công trường Charles De Gaulle (trước kia là
Place de l’Étoile) có Khải Hoàn Môn là một kiến trúc to lớn đồ sộ.
Về lịch sử Champs Élysées có nghĩa là “cánh đồng ruộng
Élysan” một địa danh trong truyền thuyết Hy Lạp, sở dĩ có tên đó vùng đại lộ
này cho tới Khải Hoàn Môn thời xưa kia là những ruộng rẫy trồng hoa mầu và
những chợ rau cải ngoại ô thành phố. Năm 1616 hoàng hậu Marie de Medici (công
chúa nước Florence) vợ thứ hai của vua Pháp Henry IV cho xây đại lộ hai bên
trồng cây nối từ điện Tuileries đi về hướng Tây là phần đầu của đại lộ Champs
Élysées sau này. Điện Tuileries xưa kia nằm trên vườn Tuileries hiện nay, bị
phá hủy năm 1871 trong phong trào Paris Commune nổi dậy sau chiến tranh với
Prussian (Đức). Năm 1724 người ta nối dài đại lộ tới công trường Place de
l’Étoile và xây vuờn hoa Tuileries trên nền cũ của điện Tuileries. Cuối những
năm 1700 Champs Élysées trở thành con đường buôn bán quần áo thời trang, những
tòa nhà đồ sộ bên trong là những thương xá sang trọng dành cho giới thượng lưu
trong đó lộng lẫy nhất là cửa hàng Élysées
Palace
KHẢI HOÀN MÔN
Cuối đại lộ Champs Élysées ở hướng Tây sừng sững một kiến
trúc to lớn uy nghiêm, đó là Khải Hoàn Môn (Arc de Triomphe) do hoàng đế
Napoléon cho xây dựng vào năm 1806 sau khi chiến thắng trận Austerlitz với nước Anh và liên minh do Anh
thành lập. Giai đoạn này uy thế của Napoléon rạng ngời sau những chiến thắng
lừng lẫy với Áo ở Ý Đại Lợi (trận Marengo 1800), 1806 thừa thắng xông lên ông
chiếm luôn kinh đô Vienna của đế chế Áo Hung rất hùng mạnh thời bấy giờ, khiến
Áo phải gả công chúa Marie Louise cho Napoléon để cầu hòa. Nước Pháp thời bấy
giờ làm bá chủ một vùng Tây Âu rộng lớn, cô lập phong tỏa nhiều đường hàng hải
khiến các nước Anh, Áo, Đức, Nga nuốt hận chờ cơ hội phục thù.
Khải Hoàn Môn là đài kỷ niệm nổi tiếng nhất Paris
được làm bằng đá hoa cương trắng trên một trục đại lộ rộng lớn hoành tráng nhất
ở Paris . Nó nằm
ở tâm điểm của công trường Charles De Gaulle nơi hội tụ 12 đại lộ tỏa ra mọi phương
huớng như vầng thái dương trên cờ Nhật Bản trước Đệ Nhị Thế Chiến. Khải Hoàn
Môn là đài ăn mừng chiến thắng nhằm vinh danh những chiến sĩ chiến đấu cho nước
Pháp, đặc biệt là những cuộc chiến dưới thời Napoléon. Khải Hoàn Môn được lấy theo kiểu Đài Titus của La Mã do ông
Jean Chalgrin thiết kế và phụ trách xây dựng. Công tác xây dựng tiến hành rất
chậm chạp ngay trên vị trí trước đây đã có một đài kỷ niệm hình con voi lớn.
Nội việc đúc nền móng mất đến 2 năm, năm 1810 khi Napoléon kéo quân về Paris từ
chiến trường phía Tây với công chúa Áo Marie Louise bên cạnh duyệt qua Khải
Hoàn Môn lúc ấy vẫn chưa xong, chằng chịt những giàn giá bằng gỗ. Năm 1811 kiến
trúc sư Jean Chalgrin lại qua đời giao công trình dang dở cho Jean Nicolas
Huyot. Công tác lại đình hoản sau khi Napoléon thất trận Waterloo vào tháng 6
năm 1815 trước liên quân Anh, Đức, Hoà Lan và bị đày ra đảo St. Helena. Tại đây
ông đã sống những chuỗi ngày còn lại cho đến ngày 5-5-1821 vị hoàng đế từng đưa
nước Pháp lên tột đỉnh vinh quang qua đời. Năm 1840 thi hài ông được vua nước
Pháp Louis Philippe cho đem về Paris
và duyệt qua Khải Hoàn Môn do ông ra lịnh xây dựng ngày trước. Lúc ấy Khải Hoàn
Môn đã hoàn thành đứng giữa trời Paris
sừng sững uy nghi hoành tráng, có lẽ nằm trong quan tài ông đã ngậm cười nơi
chín suối. Rồi thi hài ông được đem về đền liệt sĩ Les Invalides để an nghỉ
nghìn thu bên cạnh những chiến hữu của ông và những vị tướng anh hùng dân tộc
cũng như một số người trong gia tộc như người anh là Joseph Bonaparte, em là
Jérôme Bonaparte và con ông là Napoléon II.
Hôm nay dừng buớc đến đây, đứng trước ngọn lửa thiêng bùng
cháy nơi mộ của chiến sĩ vô danh trong trận Đệ Nhất Thế Chiến lúc nào cũng có
những lẵng hoa tươi bên cạnh. Dù không cùng giống nòi tôi thành kính khâm phục
con người của Napoléon đã tận hiến cuộc đời cho đất nước, một tướng quân anh
hùng trên chiến trường cũng như hào hoa trên tình trường. Mộ chiến sĩ vô danh
này nằm ở giữa trong Khải Hoàn Môn là thi hài của một người lính vô danh định
đem về chôn cất trong đền chiến sĩ Panthéon nhưng dư luận qua nhiều lá thư muốn
chôn ông ta dưới Khải Hoàn Môn và cuối cùng ngày 28-1-1921 ông được chôn tại
đây. Trên mộ là hàng chữ : “ICI REPOSE UN SOLDAT FRANCAIS MORT POUR LA PATRIE
1914-1918” (Nơi đây an nghỉ một người lính Pháp đã chết cho đất nước
1914-1918). Muốn vào Khải Hoàn Môn chúng tôi phải đi dưới đường hầm băng qua
công trường dầy đặc xe cộ lưu thông vòng tròn quanh Khải Hoàn Môn. Muốn lên
trên nóc kiến trúc này có thang máy hay đi thang bộ phải leo 284 bậc lên đến
tầng vọng cảnh. Nơi đây sẽ thấy 12 đại lộ đồng tâm tụ họp dưới chân đài và kinh
thành Paris
tráng lệ chạy xa tít tận chân trời. Khải Hoàn Môn cao 49.5 mét (162 ft), ngang
45 mét (150 ft) và rộng 22 mét (72 ft). Bốn chân trụ bên ngoài là những tác
phẩm điêu khắc hình nhiều người của các điêu khắc gia Jean Pierre Cortot (tác
phẩm The Triumph of 1810), Antoine Étex (hai tác phẩm Resistance và Peace) và
Francois Rude (La Marseillaise).
Khải Hoàn Môn đã từng chứng kiến những biến cố lịch sử nước
Pháp vinh quang cũng như đau buồn trong đó có quân Đức năm 1871 (rút khỏi Paris
sau cuộc chiến Prussian), quân Pháp thắng trận Đệ Nhất Thế Chiến năm 1918, quân
Đức vào chiếm Paris năm 1940 và quân Pháp cùng Đồng Minh giải phóng Paris năm
1944. Charles De Gaulle đã từng thoát chết trong cuộc ám sát tại đây trong một
cuộc duyệt binh.
Khải Hoàn Môn ngày nay là một trong những hình ảnh quen
thuộc tượng trưng cho Paris, ngày đêm tấp nập du khách, trong những dịp lễ lớn
đều tổ chức hoặc diễn hành ngang qua đây như ngày Quốc Khánh hàng năm. Ban đêm
suốt đại lộ Champs Élysées giăng đèn rực rỡ và Khải Hoàn Môn được chiếu sáng
rất đẹp. Tuy xây dựng bằng đá trắng không cần sơn phết nhưng vì ô nhiễm do xe
cộ, Khải Hoàn Môn lâu ngày ám khói trở thành đen đúa nên được tẩy trắng vào năm
1965-66 và mới đây năm 2010. Hôm nay không biết dịp lễ gì mà một lá cờ Pháp ba
màu to lớn được treo bên dưới Khải Hoàn Môn.
TRỊNH HẢO TÂM
Sách du lịch Trịnh Hảo Tâm đã xuất
bản 8 quyển ký sự du lịch:
1. Trên Những Nẻo Đường Việt Nam
2. Miền Tây Hoa Kỳ
3. Ký Sự Du Lịch Trung Quốc
4. Mùa Thu Đông Âu
5. Tây Âu Cổ Kính
6. Miền Đông Nước Mỹ Và Canada
7. Hành Hương Thánh Địa Do Thái
8. Nhật Bản, Hồng Kông - Macau , Thái Lan.
Tất cả mỗi quyển đồng giá 15 USD (bao
cước phí trong nước Mỹ) xin liên lạc: Trịnh Hảo Tâm 3683 Hawks Dr. Brea ,
CA 92823
No comments:
Post a Comment