KÝ SỰ DU LỊCH

LÊN THĂM GRAND TETON, WYOMING

(Bài 4 trong loạt bài đi Yellowstone)

Grand Teton là một vùng non cao cảnh đẹp tuyệt trần nằm phiá Nam thắng cảnh Ðá Vàng (Yellowstone) ở tiểu bang Wyoming. Mặt hồ xanh phẳng lặng in bóng núi cao phủ đầy tuyết trắng và rừng tùng xa tít bạt ngàn, dòng sông uốn khúc bên những đồng cỏ xanh và những đàn trâu rừng buffalo nhởn nhơ gặm cỏ là những hình ảnh êm đềm mà du khách thường gặp ở Grand Teton.

                                              Tác giả trước công viên quốc gia Grand Teton

Rời Salt Lake City vào lúc hơn 11 giờ chúng tôi vào xa lộ 89 theo hướng Bắc, 2 giờ sau khi gần tới biên giới tiểu bang Idaho đổi sang xa lộ quen thuộc 15. Ðây là con đường cái quan vạn dặm đi từ California sang tận đến Canada. Idaho là một vùng nhiều núi non, rất thưa thớt dân cư, toàn tiểu bang chỉ có 1,280,700 dân và thành phố lớn nhất cũng là thủ đô là Boise nằm bên phiá Tây gần Oregon. Xe chúng tôi qua những ruộng trồng khoai tây ngút ngàn trải dài cả 10 miles không thấy nhà cửa, không một bóng người, rồi qua những ngôi làng nhỏ có một ngôi nhà thờ chắc là đạo Mormon và vài chục nóc gia với vài ba tiệm tạp hóa, không có thương xá hay siêu thị. Lúc này đã hơn 2 giờ chiều nhìn vào làng quê vắng vẻ, vài thiếu niên da trắng ngồi trên hàng rào dưới bóng cây trước nhà tán gẫu với nhau, trông chúng ngây thơ hiền lành nhưng phảng phất một nét quê khác những đứa trẻ thành thị và đây là lần đầu tiên sau mấy chục năm sống trên đất Mỹ tôi mới thấy được cảnh nông thôn Hoa Kỳ. Tôi vốn là người yêu thiên nhiên, chuộng cảnh nhàn nhưng bị dòng đời đưa đẩy, từ ngày vượt biển tỵ nạn qua đây quen cảnh thành thị nên thấy đời sống ở đây sao vắng lặng, quá buồn. Nhưng đối với người dân Mỹ ở đây chắc họ không thấy buồn mà vẫn vui tươi hạnh phúc vì quen lối sống nhà nông ở đây, ra thành thị nhà cửa mắc mỏ, làm trong những hãng xưởng phải lái xe tất bật, giờ giấc bó buộc như nhà tù mà còn đòi hỏi phải có tay nghề chuyên môn. Có offer job thơm, lương cao bổng hậu chưa chắc gì họ chịu bỏ làng mà đi. Nơi đây công việc thảnh thơi nhàn nhã, sáng cả nhà quây quần ăn sáng, sau đó con cái đến trường, người chồng lái xe ra ruộng làm, nơi đó có nhà vựa để sẵn máy cày, máy kéo và người phụ nữ ở nhà lo việc nội trợ bếp núc. Cuối tuần cả làng tụ tập ở nhà thờ nghe thánh ca, mục sư  giảng lời sống đạo và sau đó quây quần ăn uống đàm đạo, sinh hoạt học đường, thể thao, văn nghệ. Gia đình gắn bó với họ đạo, xóm làng nên họ không thấy cô đơn, buồn chán. Hàng xóm gần gủi chia sẻ những chuyện vui buồn, “một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ”, một nhà chẳng may có việc khó khăn là cả nhà thờ an ủi, giúp đỡ. Cuộc sống nông thôn của họ êm đềm như dòng sông chảy qua đồng cỏ. Trước đây tôi nghĩ nước Mỹ ở đâu cũng vậy, cũng bị kỹ nghệ hóa, đời sống không còn thời giờ, nhiều căng thẳng bất an nhưng hôn nay tới đây có dịp nhìn cảnh thôn quê xứ Mỹ mới thấy đất nước văn minh này vẫn còn những nơi đồng xanh êm ả, đời sống thanh thản, không có nhiều thứ mà mình tưởng là “nhu cầu” nhưng thực ra là không cần thiết, tưởng có chúng sẽ mang tiện nghi, sung sướng nhưng thực ra càng vướng vào rắc rối hệ lụy triền miên không lối thoát!

Ðộ hơn 40 miles sau khi qua biên giới vào đất Idaho, xe chúng tôi rẽ mặt sang con đường 30 đi về hướng Ðông, rồi 34 và 89 để đi đến thị trấn Jackson. Ðây là những con đường núi ngoằn nghèo nhưng cũng dễ đi không dốc lắm và hai bên đường phong cảnh khá đẹp, đoạn cuối cùng trước khi nhập vào xa lộ 191 con đường men theo dòng sông Rắn (Snake River) là một con sông nước chảy mạnh và uốn khúc rất lôi cuốn những người chơi canoe vượt thác. Ðây là một môn thể thao đầy hứng thú tạo cảm giác mạnh và cũng rất nguy hiểm như môn chơi leo núi. Xe chúng tôi chạy ở trên đường cao và nhiều lần bắt găp những thuyền canoe đầy người mang áo phao đỏ chèo chống trên dòng suối chảy mạnh.

PHỐ NÚI JACKSON

Chúng tôi đến Jackson, đây là một thị trấn nhỏ nhà cửa, phố xá làm bằng cây như một làng trong phim cao bồi. Jackson sống bằng nghề du lịch, đón tiếp du khách đến trượt tuyết, chèo thuyền, câu cá, leo núi hay đơn giản hơn là đi nghỉ dưỡng, thư giãn và ngắm cảnh. Tại Jackson còn có nhiều môn giải trí miền viễn tây như Rodeo là trò thi cỡi bò rừng, người cỡi phải ôm ghì bò thật chặt cho khỏi bị hất văng xuống đất trong khi bò rừng nhảy dựng lên vì không muốn ai trèo trên đầu trên cổ mình. Du khách đến đây thường là mùa hè từ tháng 6 cho đến giữa tháng 9 vì mùa khác thời tiết rất lạnh. Vì gần thắng cảnh Yellowstone nên du khách đến đây với mục đích chính là đi Yellowstone và ban đêm về Jackson ngủ vì khách sạn nơi đây rẻ và dễ mướn hơn là ở Yellowstone. Jackson cũng là thị trấn chính của Grand Teton nằm dưới đồng bằng và Grand Teton thì nằm trên núi cao. Ðoàn du lịch VN chúng tôi 15 người dừng lại nơi đây 1 tiếng rưỡi đồng hồ để ăn trưa và đi loanh quanh dạo phố. Ða số là nhà hàng Mỹ, Pháp, Ý, Ðức, Mễ, có cả món ăn Da Ðỏ (Native American), Nhật và Thái Lan nhưng thời điểm đó chưa thấy nhà hàng Tàu hay tiệm Phở. Trong một số nhà hàng Mỹ có bán những món ăn đặc sản vùng này là thịt trâu rừng (buffalo hay còn gọi là bison) và thịt nai (elk) họ chế biến thành steak, hamburger, sausage và thịt khô (jerky) có thể mang về làm quà phương xa. Trong khu trung tâm thị trấn có một công viên nhỏ mà cổng vào kết với nhau không biết bao nhiêu là sừng nai chừng hàng trăm cái. Sừng nai gắn ở đây thì còn chứ ở Á Châu chỉ qua vài đêm là không còn một cái vì dân Á Châu nhất là người Hoa xem sừng nai là một thứ thuốc bổ dương trong Ðông Y gọi là lộc nhung, người ta mài ra lấy bột để uống. Không biết có hiệu quả hay không? Hay “uống gì bổ nấy” thay vì “bổ dương” đâm ra “mọc sừng” thì càng “mệt” hơn nữa! Rất nhiều trường hợp “mọc sừng” là biến chứng của bệnh suy dương bất lực!

Cổng kết bằng sừng nai ở thị trấn Jackson

GRAND TETON NATIONAL PARK

Rặng núi Grand Teton hùng vĩ này dài 40 miles và rộng từ 7 đến 9 miles nằm dọc theo hướng Bắc Nam, tất cả có 12 ngọn cao hơn 12,000 feet trong đó ngọn cao nhất là Grand Teton 13,772 feet. Rặng núi quanh năm tuyết phủ, khi tôi đến đã cuối hè nhưng trên đỉnh vẫn còn tuyết trắng là tuyết của năm trước chưa tan hết trong khi tuyết mới có thể rơi vào cuối tháng 9 hay đầu tháng 10. Từ Jackson du khách có thể chụp cảnh dãy núi Grand Teton nhưng muốn lên trên đó thì phải dùng đường 22 và rẽ phải vào 390 đi vài miles sẽ tới Teton Village và cạnh đó về hướng núi là Jackson Hole Mountain Ski Resort nằm trong thung lũng hẹp có tên là Jackson Hole nơi đây du khách tha hồ trươt tuyết hay mua những Tour du hành tùy theo sở thích của mình như Teton Wagon Train hoặc du ngoạn bằng thuyền Scenic Float Trip, Grand Teton Float Trip và muốn có cảm giác mạo hiểm vượt thác thì Snake River Raft Trip hay tham dự những chuyến leo núi. Ði lên hướng Bắc vài miles sẽ gặp hồ Jackson Lake trong vắt, mặt nước bạc lặng lờ in hình rặng Grand Teton đầy tuyết trắng. Ðây là một bức tranh thiên nhiên tuyệt mỹ rất hấp dẫn những nhà nhiếp ảnh hay vẽ tranh. Ngoài Jackson Lake là hồ lớn nhất rộng 25,540 acres và có nơi sâu đến 438 feet nước đổ vào sông Snake qua một cái đập để điều hòa lưu lương cho khỏi ngập lụt, còn có 6 hồ khác nữa là các hồ Leigh, String, Jenny, Bradley, Taggart và Phelps tất cả đều nước trong, hồ bạc rất nên thơ, tĩnh mịch, êm đềm.

                                                         Dãy núi tuyết phủ Grand Teton

Thời tiền sử từ 11 ngàn năm trước đã có người đến vùng Jackson Hole để săn thú trong mùa ấm từ xuân đến thu và sau này có nhiều bộ lạc da đỏ như Shoshoni, Flathead và Blackfeet đến cư ngụ. Người da trắng đầu tiên đến đây vào năm 1808 là John Colter và tiếp đến nhiều thợ săn đến để bẫy thú lấy da và lông bán cho kỹ nghệ làm quần áo và thời cực thịnh mua bán da thú là vào thập niên 1820. Ðến những năm 1830 da và lông thú giảm giá nên người ta đã quên đi Jackson Hole cho tới những năm 1860 và 1870 những nhà thám hiểm đo đạc lập bản đồ thuộc quân đội được phái tới và sau đó cuối thế kỷ 19 một ít dân chúng mới đến ở. Năm 1910 có gia đình của 4 người đến xây nhà ở Jackson Hole là Jackson, Wilson, Kelly và Moran và tên của họ ngày nay được đặt cho những thị trấn trong vùng. Ở Little Saigon (Nam Cali) cũng có con đường Moran trước thương xá Phước Lộc Thọ. Thị trấn Jackson nằm dưới vùng bình nguyên là cửa ngõ vào thung lũng và là trung tâm thương mại, năm 1914 được thành lập thành phố và được chọn là quận lỵ của Teton County.

Mặt hồ phẳng lặng soi bóng Grand Teton

Grand Teton trở thành công viên quốc gia năm 1929 và đến năm 1950 được nới rộng lãnh thổ nâng diện tích lên 310 ngàn mẫu như ngày nay. Grand Teton National Park là vùng bảo tồn thiên nhiên nên việc săn bắn hoàn toàn bị cấm nhưng câu cá thì được phép và phải có license. Những động vật hoang dã sống trong vùng gồm có:

-         17 loại ăn thịt sống như gấu, sư tử núi, chó sói

-         6 loại có sừng như trâu rừng, nai, mễn, dê

-         3 loại thỏ, 22 loại chuột bọ, 4 loại bò sát (không có nọc độc), 5 loại ếch nhái, 16 loại cá, 6 loại dơi và 300 giống chim.

Về thực vật có 7 loại thông, tùng bách và hơn 900 loại cây có hoa.

Grand Teton thật là thiên đàng hạ giới, một cõi thiên thai có cảnh non bồng, nước nhược, trời xanh, núi tuyết, suối reo, hồ bạc và nhiều hoa thơm cỏ lạ. Nhà thơ Phạm Thiên Thư ước mơ ngày nào đó sẽ tìm được động hoa vàng để ngủ say, nếu ông còn sống đến đây chắc sẽ mãn nguyện hài lòng:

Mai sau trời đất thái bình

Về lưng núi phượng một mình cuồng ca

Gây giàn thiên lý vàng hoa

Lên non cắt cỏ lợp nhà tụ mây

Xuống đầm tát cá xâu cây

Bới khoai vùi lửa nằm dài nghe chim

Khách xa nhớ đến nhau tìm

Lên đồi trẩy một giỏ sim làm qùa

Hứng nước suối thết bình trà

Hái bầu nấu bát canh hoa...cười khàn

Vào hang núi nhập niết bàn

Tinh anh nở đóa hoa vàng cửa khe

Mai sau thí chủ nào nghe

Tìm lên xin hỏi một bè mây xanh

Hoa vàng ta để chờ anh

Hiện thân ta hát trên cành tâm mai

Trần gian chào cõi mộng này

Sông ngân tìm một bến ngoài hóa duyên.

(Ðộng Hoa Vàng - Phạm Thiên Thư)

TRỊNH HẢO TÂM