KÝ SỰ DU LỊCH

ĐƯỜNG ĐẾN VIENNA THỦ ĐÔ ÁO QUỐC

Bài và ảnh: TRỊNH HẢO TÂM

Chúng tôi rời khách sạn Holiday Inn ở Passau là thành phố có 3 sông giao nhau gần biên giới Đức-Áo lúc 7 giờ 30. Buổi sáng mùa thu trời u ám nhiều mây, Passau vẫn còn đang ngáy ngủ chỉ có mấy cụ già trong áo măng tô ra phố uống cà phê và đi chợ trời mua rau cải, trái cây. Xe chúng tôi qua cầu trên sông Donau tức là sông Danube viết theo tiếng Đức, từ giã những nóc giáo đường đang mập mờ trong sương phủ để nhập vào xa lộ A8 đi về hướng đông là hướng các thành phố Linz và Wien (tiếng Anh là Vienna). Con đường có ba làn xe mỗi chiều mặc dù là xa lộ xuyên Âu Châu và xe lưu thông cũng ít. Tốc độ trên xa lộ Đức không giới hạn có những xe BMW hay Mercedes phóng đến 180 cây số giờ (113 mile giờ) nhưng xe buýt chỉ chạy được 100 cây số giờ thôi và tài xế Đức rất kỷ luật họ lái xe rất thong thả, an toàn. Anh chàng tài xế xe chúng tôi tên Manfred người Đức gốc Ba Lan thỉnh thoảng còn dùng micro để giải thích những di tích lịch sử dọc hai bên đường và kể những chuyện tiếu lâm. Mỗi khi bắt đầu câu chuyện anh ta mở lời bằng hai tiếng “À zô” cũng như Nhật là “À no” và Mỹ là “Hmm”. Anh ta ghiền thuốc lá và chỉ phì phèo thuốc lá mỗi hai tiếng đồng hồ khi ghé những trạm xăng có quán cà phê cho chúng tôi đi nhà vệ sinh và xuống xe cho thư giãn. Nhà vệ sinh sử dụng phải trả tiền là 50 xu tiền Euro nhưng nhiều nơi nếu du khách mua đồ hay ăn uống, 50 xu này sẽ được trừ ra.

Nửa giờ sau tài xế thông báo đến biên giới Áo quốc. Trạm biên giới có những dãy nhà vắng vẻ treo cờ Đức và Áo và để cho nhân viên quan thuế qua lại từ bên này qua bên kia xa lộ, họ xây cây cầu vượt có mái che như dãy nhà phía bên trên xa lộ. Xe buýt chúng tôi không phải dừng lại mà cứ vọt qua, chỉ những xe vận tải hàng hóa lớn phải đậu lại mà thôi. Nước Áo có 8.2 triệu dân, ngôn ngữ cũng nói tiếng Đức nhưng nghe nói là tiếng Đức cổ, đúng và hay hơn tiếng Đức dùng bên Đức. Áo cũng nằm trong Liên Hiệp Âu Châu (Europe Union) nên cũng dùng tiền tệ là đồng Euro.

Phong cảnh trong nước Áo cũng giống như bên Đức, những đồng ruộng thoai thoải trồng cải mù tạt (mustard) vàng mượt cả cánh đồng. Những cánh rừng nho nhỏ cây cối um tùm rậm rạp nằm rải rác trên những sườn đồi. Những dòng sông lặng lờ chảy qua những ngôi làng lúc nào cũng có ngôi nhà thờ tháp cao ở giữa nhưng không thấy bóng người. Điều làm tôi ngạc nhiên là Âu Châu dân chúng sống thưa thớt trái với Trung Quốc thành phố nào cũng cả chục triệu dân, nơi nào người cũng đông di chuyển như những đoàn quân diễn tập. Đường chúng tôi đang đi nằm về miền bắc nước Áo nằm trong thung lũng sông Danube và con đường song song với dòng sông Danube chảy từ tây sang đông. Miền nam nước Áo là vùng núi Alps cao ngất có nhiều ao hồ mùa đông tuyết phủ nơi có thành phố núi Graz và Salzburg là quê hương của nhà soạn nhạc Mozart cũng là nơi quay những cảnh trong phim “The Sound of Music”.

Tài xế Manfred cho biết sắp sửa đi ngang qua một nhà dòng nơi đây làm rượu bia rất danh tiếng. Đầu tiên các tu sĩ cất bia để nhà dòng uống nhưng sau đó vì bia ngon nổi tiếng nên các thày dòng bán ra thị trường gây qũy cho tu viện. Ngôi nhà dòng xây trên đồi trông như một lâu đài cổ. Anh ta có nói tên nhưng tiếng Đức tôi không ghi lại được. Chúng tôi ngang qua phía nam của thành phố Linz là một thành phố lớn từng là cố đô nước Áo. Từ đây xa lộ đổi thành A1 và hai giờ sau đó chúng tôi đến ngoại ô thủ đô Vienna mà người địa phương gọi là Wien.

                                                                   Thành phố Vienna

 Vienna là thủ đô của Áo quốc đồng thời cũng là một trong 9 tỉnh bang của Áo, dân số 1.6 triệu (2.2 triệu nếu tính luôn ngoại thành) so với cả nước là 8.2 triệu. Là thành phố lớn nhất cũng là trung tâm văn hóa, chính trị của nước Áo. Thành phố được chia là 23 quận nằm trong 4 khu vực khác nhau. Khu trung tâm thành phố quận 1 là khu phố cổ, nơi đây chứa nhiều di tích lịch sử nhất như các nhà thờ, hoàng cung và con đường vòng đai nổi tiếng Ringstrasse bao quanh khu phố cổ. Đại lộ vòng đai (Ringstrasse) được xây trên khu đất ngày xưa là tường thành thời trung cổ bảo vệ cho thành phố cổ Vienna. Vào trước ngày Giáng Sinh năm 1857 hoàng đế Franz Josef I ra lệnh phá bỏ tường thành để xây đại lộ hoàng cung như vinh danh triều đại huy hoàng Habsburg nhưng khi công trình hoàn thành năm 1890 thì triều đại Habsburg đã chấm dứt! Ngày nay đại lộ vòng đai của Vienna trông đẹp hơn rất nhiều so với thời kỳ đế chế Habsburg suy vong. Trên con đường này du khách có dịp chiêm ngưỡng tất cả 12 kiến trúc công cộng to lớn như Kịch Viện Quốc Gia (State Opera House), Tòa Thị Chính, Toà Nhà Chứng Khoán (Stock Exchange), Trường Đại Học, Hí Viện (Burgtheater), tòa Nhà Quốc Hội (Parliament) và hai Viện Bảo Tàng. Quận 1 không chỉ là trung tâm lịch sử, văn hóa của thành phố mà còn là nơi thanh lịch, vật giá đắt nhất với những khu mua sắm sang trọng, những khách sạn đắt tiền và những nhà hàng với thực đơn nhiều nước trên thế giới. Sông Danube không chảy ngang quận 1 mà chỉ có một nhánh nhỏ của nó là Dunaukanal chảy qua mà thôi. Do đó ngồi du thuyền trên sông Danube ở Vienna khung cảnh hai bên bờ sông chỉ là những nhà cửa, phố xá bình thường không nguy nga hoành tráng như ở Budapest thủ đô của Hung mà chúng tôi sẽ đến chiều nay.

Về khía cạnh lịch sử, thành phố Vienna thành lập từ năm 500 BC, nguyên thủy là vùng định cư Celtic. Năm 15 BC là tỉnh tiền đồn của đế quốc La Mã chống lại các bộ lạc người Đức ở phía Bắc. Thời Trung Cổ là đế đô của triều đại Babenburg bị quân Ottoman Thổ Nhĩ Kỳ xăm lăng vào thế kỷ 16 – 17. Đến năm 1805 là thủ đô của đế quốc Áo. Sau Đệ Nhất Thế Chiến 1918 là thủ đô của Đệ Nhất Cộng Hòa Áo. Áo bị Đức chiếm năm 1938 khai mào cho Đệ Nhị Thế Chiến và sau khi Đức đầu hàng, chiến tranh kết thúc chính quyền Áo tái lập ngày 27-04-1945. Sau 1945 Áo giữ thế trung lập. Sau chiến tranh lạnh kết thúc Vienna liên kết nhiều với các nước Đông Âu. Dân số Vienna 1 phần 3 có gốc Slavic hay Hung Gia Lợi, 50% theo đạo Thiên Chúa Giáo La Mã và 8% theo đạo Hồi.

Xe chúng tôi từ hướng Tây đi vào vùng ngoại ô thành phố bằng đại lộ Wiener-Bundesstrasse, con đường chạy cập theo con sông nhỏ chảy vào khu phố cổ quận 1. Xe đậu lại ở khu hoàng cung mùa hè Schonbrunn Palace để chúng tôi thăm viếng chụp hình cũng như đón bà hướng dẫn viên du lịch địa phương Vienna. Bà cũng nói tiếng Đức, người mảnh mai trên 60 tuổi, bà có nhiệm vụ hướng dẫn đoàn chúng tôi trong khi tham quan ngắm cảnh ở thành phố Vienna. Chúng tôi đến đây lúc 10 giờ, du khách rất đông phải sắp hàng để mua vé. Điểm đặc biệt của cung điện này là hoàng đế nước Pháp Nã Phá Luân (Napoléon) đã từng ngự trị nơi đây.

Trịnh Hảo Tâm trước lâu đài Belvedere xây 1721 ở Vienna

Cung điện mùa hè Schonbrunn Palace sơn màu vàng hoàn tất năm 1700 dưới triều vua Leopold I bởi kiến trúc sư chuyên xây hoàng cung là Johann Fischer von Erlach. Hoàng cung được nới rộng dưới triều nữ hoàng Áo Maria Theresia và thời ấy có đến 2,000 căn phòng, có nhà nguyện và rạp hát riêng cũng như sở thú thành lập năm 1752 đuợc xem là sở thú đầu tiên trên thế giới. Nã Phá Luân sống tại đây từ 1806 đến 1809 và vua Francis Joseph I chào đời tại đây năm 1830 cũng như sống những năm cuối đời tại cung điện này. Cung điện được triều đại Habsburg dùng làm nơi nghỉ mát trong những tháng hè.

Tại sao hoàng đế nước Pháp là Nã Phá Luân lại sống trong hoàng cung nước Áo? Lật lại những trang sử Pháp thì được biết Nã Phá Luân có tên là Napoléon Bonaparte sinh năm 1769 tại đảo Corse ở miền Nam nước Pháp. Ông tốt nghiệp trường Quân Sự Hoàng Gia Pháp với chức vụ thiếu úy. Tham gia vào cuộc Cách Mạng Pháp năm 1789, vốn là một sĩ quan thông minh tài giỏi, ông từng lập chiến công với trận đánh ở quân cảng Toulon nằm ở miền Nam nước Pháp vẫn còn bị quân bảo hoàng và quân Anh chiếm đóng. Giải phóng được Toulon ông được thăng chuẩn tướng. Sau đó ông dẹp được bạo loạn tại Paris năm 1795 do những thành phần bảo hoàng gây rối và kể từ đó đường công danh của ông rộng mở.

Cách mạng Pháp làm chấn động cả Âu Châu, các thế lực phong kiến châu Âu liên kết để tấn công nước Pháp. Năm 1796 các nước Anh, Nga, Áo liên kết với nhau tập trung tấn công nước Pháp. Chính phủ Pháp phái 4 đạo quân ra chận đánh và Nã Phá Luân được bổ nhiệm làm tư lệnh đạo quân thứ 4 đánh sang nước Ý để ngăn chận quân Áo. Chỉ trong một thời gian ngắn ông đánh tan quân Áo tại Ý và tiến quân vào lãnh thổ nước Áo tới sát kinh đô Vienna làm Áo phải ký hiệp định đình chiến. Sau đó để ngăn chận sự bành trướng của nước Anh  khi nước này đem quân từ Ai Cập tiến sang Ấn Độ, Nã Phá Luân được cử làm tư lệnh đoàn quân Đông chinh đã nhanh chóng đánh chiếm Ai Cập. Nhưng tại châu Âu tình hình chuyển biến bất lợi cho Pháp, quân Pháp bị đánh bại trên các chiến trường, các vùng đất tại Ý đều bị mất. Nã Phá Luân quyết định phải trở về Pháp.

Năm 1800 Nã Phá Luân thân chinh cầm quân vượt dãy núi Alps sang Ý đánh đoàn quân Áo tan tác tại trận Marengo. Sau thất bại đó liên quân Anh, Áo, Nga phải ký hòa ước Amiens trả lại Pháp những thuộc địa của Pháp trước kia. Ông đánh bại những kẻ thù của Pháp nên đầu năm 1804 ông tự thăng làm hoàng đế nước Pháp lấy hiệu là Napoléon Đệ Nhất. Năm 1806 nước Anh không cam chịu thất bại đã thành lập một liên minh mới chống Pháp nhưng đã bị Nã Phá Luân đánh bại tại Austerlitz. Thừa thắng ông chiếm luôn kinh đô Vienna của Áo và Áo phải gả công chúa Marie Louise cho Nã Phá Luân để cầu hòa. Đó là lý do tại sao Nã Phá Luân lại sinh sống trong cung điện Schonbrunn của hoàng gia Áo. Sau đó ông còn đánh nước Phổ (nước Đức ngày nay) và chiếm Berlin làm Nga và Phổ phải ký hiệp ước cầu hòa cử ông làm “bảo hộ liên bang sông Rhein” tức có quyền điều binh trong một vùng rộng lớn của nước Phổ.

Thời kỳ đầu những năm 1800 Nã Phá Luân được xem như là hoàng đế cả một vùng Tây Âu, ông mang danh hiệu vua nước Ý và phong người em mình là Louis Bonaparte làm vua Hòa Lan, người anh là Joseph Bonaparte được phong làm vua Napoli. Trong thời gian này ông ra lịnh phong tỏa kinh tế đối với nước Anh. Năm 1810 lợi dụng lúc hoàng gia Tây Ban Nha rối loạn, Nã Phá Luân đưa 30 vạn quân chiếm Tây Ban Nha và cử anh mình là Joseph làm quốc vương Tây Ban Nha.

Chu kỳ của tạo hóa theo thuyết âm dương, trong dương đã có nhân âm và ngược lại, những gì lên đến hồi cực thịnh là bắt đầu giai đoạn suy vong. Thấy Nga không tuân thủ lệnh cấm vận mà vẫn còn giao thương với Anh, năm 1812 Nã Phá Luân chỉ huy 61 vạn quân tiến đánh nước Nga. Quân Pháp mau chóng chiếm được thành Kremlin ở thủ đô Moskva nhưng chỉ thành không nhà trống vì quân Nga đã rút lui để bảo toàn lực lượng. Trong 5 tháng đóng quân tại Nga vì thời tiết giá lạnh, lương thực khó khăn tiếp tế nhiều lần ông đề nghị cầu hòa với Nga hoàng Aleksander I nhưng không được đáp ứng. Cuối cùng Napoléon buộc phải hạ lệnh rút quân khỏi Nga. Trên đường rút quân, quân Pháp bị quân Nga truy kích quyết liệt nên bị thiệt hại nặng nề. Khi ra khỏi lãnh thổ nuớc Nga, trong tay Napoléon chỉ còn hai vạn bảy nghìn quân.

Sau khi quân Pháp thất trận, trên toàn châu Âu các nước đã liên kết với nhau để chống lại Napoléon. Không khí chống Pháp nổi lên khắp nơi, năm 1814 liên quân Anh, Nga, Áo, Phổ và quân Pháp đánh nhau dữ dội tại Leipzig. Quân Pháp bại trận. Thừa thắng liên quân đã tấn công chiếm thủ đô Paris. Napoléon phải thoái vị và bị đày ra đảo Elba một hòn đảo nhỏ ở Địa Trung Hải. Triều đình phong kiến Bourbon trở về nước Pháp bắt đầu chiếm lại đất đai đã bị mất trong cuộc cách mạng.

Một buổi tối tháng 3 năm 1815 Nã Phá Luân từ đảo Elba bí mật trở về Lyon. Triều đình Bourbon phái nhiều quân đoàn đến đánh nhưng tất cả đều hô to “Hoàng đế vạn tuế” rồi chạy theo ông. Ông trở lại ngôi vị hoàng đế mà không tốn một viên đạn nào! Tin tức Nã Phá Luân quay trở về khiến các nước châu Âu hốt hoảng, họ vội vàng liên minh với nhau kéo quân từ bốn phương tám hướng đổ về nước Pháp. Nã Phá Luân chỉ huy quân Pháp đánh bại nhiều cánh của liên quân tại Bỉ. Cuối cùng tháng 6 năm 1815, trong trận chiến tại Waterloo, quân Pháp bại trận trước liên quân Anh, Hoà Lan và Phổ, Nã Phá Luân buồn bã kéo quân trở về Paris, lần thứ hai ông bị buộc thoái vị và bị đày ra đảo Saint Helena tại đây ông đã sống cho đến năm 1821. Ngày 5-5-1821 vị hoàng đế Pháp một thời bá chủ châu Âu Napoléon I qua đời. Đến năm 1840 chính phủ Pháp đưa thi hài ông trở về Paris.

                                                                Đường phố Vienna

KÝ SỰ DU LỊCH

VIẾNG CHỢ TRỜI “BỐN CON HỔ” Ở BUDAPEST

Bài và ảnh: TRỊNH HẢO TÂM

Theo báo Người Việt số ngày 2-9-12 chợ trời “Tứ Hổ” ở Hungary đứng trước nguy cơ bị chính quyền đóng cửa vì là nơi “hội tụ của các băng đảng tội phạm và làm ăn phi pháp”. Cũng theo báo Người Việt: “Tin này khiến hàng chục ngàn thương nhân Việt Nam đang sinh sống tại Hungary cũng như người cung cấp hàng hóa từ Việt Nam lo lắng. Chợ trời Tứ Hổ đóng cửa sẽ khiến họ mất đi nguồn lợi tức đáng kể. Ðó là chưa kể việc họ lo lắng không biết phải làm việc gì để sinh nhai trong thời gian tới”.

Để độc giả biết qua khu chợ trời nói trên sinh hoạt buôn bán ra sao, xin đăng bài phóng sự viếng chợ trời “Tứ Hổ” ở Budapest thủ đô Hung Gia Lợi (Hungary) của tác giả cách vài năm, thiết nghĩ ngày nay cũng không thay đổi bao nhiêu:

Đi đến đâu nơi xứ người tôi cũng muốn tìm đến khu thương mại VN để thăm dân cho biết sự tình, xem đồng hương làm ăn sinh sống ra sao? Môi trường, hoàn cảnh sinh hoạt của đồng bào mỗi nơi khác nhau nên tâm tư hoài bảo của người Việt mỗi xứ mỗi khác. Hỏi thăm vài ba câu sẽ gặp đôi điều rất lạ để ghi lại trong những chuyện bên lề chuyến đi. Ở Budapest cũng vậy, sau những ngày theo Tour du lịch để được hướng dẫn đi thăm các di tích thắng cảnh của thành phố. Sáng hôm nay là ngày được tự do dong ruỗi muốn đi đâu thì đi, tôi có ý định tìm tới thăm khu chợ trời có người VN buôn bán. Chiều hôm qua tôi hỏi bà Maria, hướng dẫn viên du lịch người Hung, về khu thương mại VN ở Budapest. Tưởng bà không biết nhưng bà trả lời ngay là bà thường đến đó! Nghe vậy mừng quá sẵn cầm bản đồ Budapest trong tay, tôi đưa cho bà và nhờ bà chấm vị trí khu VN trên bản đồ. Rồi từ đó tôi sẽ liệu phương tiện mà đi: dễ thì đi bằng xe điện hay xe buýt công cộng, còn khó thì kêu taxi. Bà Maria khoanh một vòng nhỏ trên bản đồ ở góc đường Kóbanyai út và Fuimei út thuộc Quận 8 gần nghĩa trang Kerepesi và bà cho biết bà thường tới đây để mua sắm quần áo vì hàng hóa hợp thời trang giá lại hợp với...túi tiền. Bà chỉ chúng tôi nên dùng Métro cho rẻ, hết Métro đổi qua xe buýt, hết xe buýt đi bộ một khoảng vài trăm thước là tới, bà nói rất dễ tìm.

Ăn sáng ở khách sạn xong, bốn người chúng tôi (vợ chồng tôi và vợ chồng cô em gái tôi định cư ở Đức) chuẩn bị gọn gàng, đem theo dù (vì trời có vẻ âm u) và nước uống. Quan trọng hơn hết, không bao giờ được quên là máy chụp hình và pin phải sạt đầy đủ vì máy mới, nòng zoom cực mạnh mà...hết pin thì cũng như không! Khách sạn Wien chúng tôi cư ngụ thuộc Quận 11 nằm ở hướng Nam bên thành phố núi Buda, trong khi khu chợ VN nằm ở hướng Tây bên thành phố thương mại Pest. Từ khách sạn tọa lạc trên con đường chính tên Budaorsi chúng tôi lấy xe buýt số 139 lên hướng Bắc để đến ga xe điện ngầm đầu tiên của tuyến đường M2. Xe buýt mang số 139 buổi sáng rất đông người nên không còn ghế ngồi, nếu ở VN thì chắc có vài bạn trẻ sẽ đứng lên nhường ghế cho tôi nhưng ở đây thì không có tục lệ...kính già, yêu trẻ, tử tế với phụ nữ đó! Nhưng một lúc sau cũng có một phụ nữ dẫn thằng con trai đi học xuống xe và tôi lập tức... “điền vào chỗ trống cho hợp nghĩa”! Đi xe buýt số 139 này không sợ lạc vì chạy tới ga xe điện ngầm là trạm cuối đường nên hành khách xuống xe hết, mình cũng xuống theo. Ga Pályaudvar là ga đầu của tuyến Métro M2  chạy từ Buda sang Pest cũng tấp nập người đi. Chúng tôi đi thang bộ xuống hầm và mua vé dùng trong một ngày, có nghĩa là trong hệ thống xe điện ngầm Métro, với vé này có thể đi đến bất cứ ga nào cũng được miễn sao dùng trong ngày đó. Tôi nhớ vé này giá khoảng 4, 5 USD gì đó.

KHU CHỢ TRỜI BỐN CON HỔ

Xuống xe điện ngầm ở ga Keleti pu. tức là ga số 3 sau nhà ga trung ương, chúng tôi lấy xe điện trên mặt đường số 24 để đi đến khu chợ trời. Xe điện 24 là loại xe nhỏ chỉ có 3 toa tàu, chạy bằng dây điện từ nóc tàu móc vào dây treo dọc theo đường ray. Đến ngã tư đường Fiumei út và Kobanyai út chúng tôi xuống xe đi bộ về hướng Đông chừng vài trăm thước là thấy khu Chợ Trời Bốn Con Hổ (4 Lions Market) nằm bên trái và bên phải là một khu phố khác cũng có chợ trời nhưng bên trong một ngôi nhà lớn. Đến đây chúng ta sẽ thấy khung cảnh quen thuộc của chợ VN với những bảng hiệu 3 thứ tiếng Việt, Tàu và Hung như “Bán Sỉ Hải Sản”, “Hớt Tóc”, “Thời Trang, Y Phục”, “Da Giày”, “Điện Máy”, “Đồ Chơi” v.v...Những chậu bonsai, thiên tuế (sago palm), quần áo may sẵn, đồ chơi quen thuộc của khu Bolsa hay Chợ Tàu Los Angeles xuất hiện bày ra trên dĩa hè. Không có những ngôi chợ thực phẩm Á đông lớn nhưng có một vài cửa hàng bày rau muống, rau thơm, nước mắm, xì dầu, mì gói, các CD, DVD nhạc VN, tuồng cải lương v.v...Khu Chợ Trời Bốn Con Hổ có hàng trăm sạp hàng có mái che bằng vật liệu nhẹ bày bán quần áo, áo khoát, áo lông, giày dép, bóp phụ nữ, va li, túi xách, đồ điện tử, đồ chơi làm từ Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ. Khu Chợ Trời Bốn Con Hổ đa số người bán hàng là người Trung Quốc chỉ có khoảng 10 đến 20% là người VN. Tôi nhận ra đồng hương VN là vì nghe họ nói chuyện hoặc mở nhạc VN hay cầm trên tay những tờ báo tiếng Việt. Báo tiếng Việt ở đây tôi thấy có 2 tờ đều in đen trắng hay một màu ở khổ 8.5 x 11  inches: tờ Bạn Đường là nhật báo phát hành 6 ngày trong tuần với tiêu đề là “Báo của người Việt tại Đông Âu” địa chỉ tòa soạn là “H – 1076 Budapest, Garay u.23. Nhật báo Bạn Đường có 24 trang, trách nhiệm biên tập là Trọng Hiếu, không ghi giá bán nhưng nghe nói là khoảng 1 USD. Tờ thứ nhì là “Nhịp Cầu Thế Giới”, bán nguyệt san tin tức và văn hóa, dầy 36 trang ghi giá là 200 Forint (1 USD), chủ bút là Hoàng Linh. Nội dung cả hai tờ báo là tin tức Hung Gia Lợi, VN, thế giới, văn nghệ, thể thao, phụ nữ, giải trí, ô chữ, tử vi và quảng cáo, rao vặt. Những quảng cáo như rao bán các sạp hàng (gọi là Pavilon) ở chợ trời Bốn Con Hổ với giá hạ còn 300,000 Forints (1,500 USD) (Là chủ sạp hàng nhưng mỗi tháng còn phải trả tiền thuê chỗ cho chủ Chợ Trời). Những rao vặt như nhà hàng, quán karaoke, bán sỉ quần áo, văn phòng dịch vụ như phiên dịch, làm giấy tờ, nộp hồ sơ xin định cư, nhập quốc tịch, mua bán bất động sản, bán vé máy bay, bán các căn hộ chung cư, nhà có vườn, giữ trẻ, kèm trẻ, dạy tiếng Hung, tiếng Hoa v.v...

Người đầu tiên tôi gặp rất vui vẻ là cô Hương khoảng dưới 40 tuổi bán quần áo, quần jean, đồ lót phụ nữ ở một gian hàng chợ trời trong nhà (ngày xưa là kho hàng của hãng sản xuất bình điện xe) đối diện với Chợ Trời Bốn Con Hổ. Cô nói tiếng nghe như người miền Trung, tôi ngạc nhiên hỏi:

- Đa số ở đây người miền Bắc, còn cô là người Trung à?

Cô cho biết là:

- Em người Quảng Bình sang đây hợp tác lao động từ 1988.

Tôi chụp hình nhưng cô e thẹn, ngại ngùng che mặt hoài không cho chụp.

Người thứ nhì tôi gặp trong Chợ Trời Bốn Con Hổ là một người đàn ông trên 55 nhưng trông còn trẻ hơn số tuổi, anh cho biết tên Nguyễn Thái Nhiên, cũng rất cởi mở. Tôi hỏi anh:

- Anh là người miền Bắc?

- Vâng, tôi là người Hà Nội.

- Anh sang đây năm nào và theo diện gì?

- Sang đây lâu lắm rồi, có hơn mười mấy năm và đi theo diện hợp tác lao động?

- Anh có gia đình vợ con tại đây không?

- Vợ con, bố mẹ gia đình vẫn còn ở Hà Nội.

- Anh có về thăm nhà không?

- Chừng như năm nào tôi cũng đều về hết.

- Anh buôn bán ở đây có khá không?

- Phải nói là thoải mái hơn là ở VN.

- Anh làm chủ một cửa hàng ở chợ trời này?

- Tôi có 3 cửa hàng, tôi điều hành một còn hai cửa hàng kia cho người ta thuê.

- Tiền thuê mỗi cửa hàng như vậy là bao nhiêu một tháng?

- Một ngàn đồng mỗi tháng.

Thấy đắt qúa nên tôi hỏi lại:

- Anh nói một ngàn đô la Mỹ mỗi tháng?

- Vâng, một ngàn tiền Mỹ.

- Mỗi ngày tiền thuê trên 33 đô la, như vậy lời bao nhiêu mỗi ngày mới đủ sống?

- Phải trên vài trăm mới có lãi, chủ yếu là bán buôn (bán sỉ) cho người Hung từ các làng quê về mua để bán lại.

- Chủ chợ trời này là người Hung?

- Vâng người Hung, ngày xưa đây là hãng sản xuất bình điện ắc quy, nơi chợ trời này là bãi chất hàng lên tàu hỏa để chở sang Tiệp và Ba Lan.

Tác giả Trịnh Hảo Tâm bên trong chợ “Bốn Con Hổ”

Chúng tôi theo Nguyễn Thái Nhiên đến quán Hà Nội ở gần dãy nhà kho cho các tiểu thương trong chợ trời mướn để chứa hàng hóa. Tại đây có một dãy quán ăn gồm 4, 5 căn của người VN bán cà phê, bia, thức ăn trưa cho đồng hương buôn bán trong chợ trời. Các quán có vẻ lôi thôi, nhếch nhác giống như ở trại tỵ nạn ngày trước, phía trong quán là quày pha cà phê và những thau chứa thức ăn nấu sẵn mà người Hung gọi là Bufé. Những món ở đây tôi thấy có sườn chiên, cá kho, canh cải, rau muống xào, cà ry gà v.v...Nhiều khách hàng VN cũng như người Hung, Thổ Nhĩ Kỳ khuân vác trong chợ trời đang ngồi ăn trên những dãy bàn dài đặt phía patio bên ngoài. Các quán không tên chỉ có quán duy nhất có đề bảng hiệu màu xanh là quán Hà Nội. Quán Hà Nội đang có mấy người Thổ ngồi ăn chiếm hết một bàn dài nên chúng tôi sang quán bên cạnh. Mấy hôm nay uống cà phê trong khách sạn nhạt nhẻo qúa nên tôi kêu ly cà phê đen Trung Nguyên nhưng quán này chỉ có cà phê Hung Gia Lợi, tôi phải qua quán Hà Nội kêu ly cà phê Trung Nguyên với giá 300 Forints (1.5 USD) trong khi cà phê Hung ở quán tôi ngồi chỉ có 100 Forints. Gọi tắt là “cà phê Hung” chứ thực ra Hung là xứ lạnh không trồng được cà phê, cũng nhập cảng đâu đó từ Nam Mỹ. Quán Hà Nội có bán phở nhưng chúng tôi không có ăn, một phần vì chưa đói, hai là vì quán bày biện lôi thôi sợ không sạch!

                                                              Trong quán ăn Hà Nội

Đến gần 12 giờ trưa khách đến ăn bắt đầu đông, toàn là đàn ông VN đa số đến từ miền Bắc. Thấy chúng tôi là những khuôn mặt lạ nên có một số người hỏi thăm, tưởng chúng tôi từ Nga, Ba Lan mới qua để...bán chợ trời. Một lát sau có anh chàng trẻ, tuổi độ 35 nói giọng miền Đà Nẵng từ phía sau quán đi ra hút thuốc, chào tôi và vui vẻ muốn góp chuyện. Anh ta cho biết tên Thắng đang làm đầu bếp cho quán này và là người Đà Nẵng đi lao động ở Hung 15 năm nay, anh tự giới thiệu:

- Cháu ở Đè Nẽn sang đây theo chương trình đi lao động từ lúc 20 tuổi.

- Anh có vợ con gì chưa?

- Buồn quá chú ơi! Ngày cháu đi vừa mới cưới vợ, cháu định đi ra nước ngoài lao động để kiếm tiền gởi về nuôi vợ và gây dựng một số vốn để vợ lòm en. Nhưng đi nem, sấu nem (5, 6 năm) không có gởi về đồng nào!

- Anh làm không có dư?

- Cũng có dư chứ chú! Nhưng dư không nhiều, cháu lại cờ boạc...thua hết!

- Thì mình đừng chơi, để dành tiền gởi về?

- Chú nghĩ coi, bên này xa xứ buồn lắm, cuối tuần rẻn rang không đi lòm chỉ có nước tụ họp nhau nhậu nhẹt và cờ boạc, mới đầu đánh lai rai với nhau cho vui. Thét rồi đâm ra ghiền và đánh lớn, lòm được bao nhiêu thua hết! Không có tiền gởi về, riết rồi vợ cũng bỏ luôn, nghe nói có chồng khác!

- Anh có trở về Đà Nẵng lần nào không?

- Không có tiền nên mười mấy nem nay đâu có về! Cháu nhớ nhà lắm chứ, nhưng về không có tiền cho cha mẹ, anh em thì càng thêm nhục!

- Anh không tìm nghề khá hơn để kiếm tiền nhiều hơn?

- Không biết chữ, không biết tiếng, không có vốn thì chỉ đi lòm công hoặc nấu en thôi!

- Anh biết nấu nhiều món không?

- Cháu nấu món Tàu, Tây gì cũng hết xẩy vì đã từng nấu nhà hàng, nhất là mấy món nhậu thì...bá chấy! Chú mà en...không muốn về Mỹ nữa!

Mỗi người một hoàn cảnh riêng, có người sống thoải mái gởi tiền về nuôi gia đình, có người còn lang bạt ngược xuôi vì tuổi trẻ nhiều đam mê mà ở nơi đâu “cờ bạc vẫn là bác thằng bần”! Budapest cũng không là ngoại lệ!

TRỊNH HẢO TÂM

   

                               Chợ trung tâm Budapest giống như chợ Bến Thành ở Sài Gòn